KOÇ KATIMI ÖNCESİ: Koyun ve Kuzular İçin Altın Kurallar
KOÇ KATIMI ÖNCESİ: Koyun ve Kuzular İçin Altın Kurallar
Koyunculukta her mevsimin ayrı bir telaşı vardır. Yazın sıcağıyla uğraştık, şimdi sıra geldi sonbahara hazırlanmaya… Ağustos ve Eylül ayları hem koyunlar hem de kuzular için adeta “gelecek sezonun temelini atma zamanı”dır.
Bu dönemde atılacak doğru adımlar hem doğacak kuzuların sağlığını hem de işletmenin verimliliğini doğrudan etkiler.
Ağustos ve Eylül ayları hem koyunlar hem de kuzular için adeta “gelecek sezonun temelini atma zamanı”dır.
Burak AYCAN (Ar-Ge Uzmanı - Ziraat Yük. Müh./ Zooteknist)
Koyunlarda Neler Yapılmalıdır?
Her şeyin başı üreme! Koç katımı yaklaşıyor. Koç katımına 3-4 hafta kala koyunların biraz şımartılması gerekiyor. Bu dönemde uygulanan “flush feeding”, yani enerji ve protein yönünden zengin yemlerle besleme, koyunların yumurtlama kapasitesini artırıyor. Sonuç? “Daha fazla kuzu, daha bereketli sürü.”
Ayrıca kondisyon takibinin yapılması da bu dönemde dikkat edilmesi gereken işlerden biridir. Yapılan araştırmalar, koç katımı öncesi yağlanmış koyunların döl veriminin düşük olduğunu gösteriyor. Koç katımına alınacak koyunlarda “flushing beslemesi” nin başarılı olabilmesi için koyunların zayıf veya orta kondisyonda olması önem arz ediyor.
Yaz boyunca merada otlayan koyunların vücudu iç ve dış parazitler ile dolmuş olabilir. Eğer önlem alınmazsa yemden yararlanma ile hem vücut kondisyonu hem de gebelik oranları düşer. Bu yüzden koç katımı öncesi parazit ilaçlaması mutlaka yapılmalıdır.
Parazit mücadelesinin yanında aşılamanın da unutulmaması gerekir. Özellikle enterotoksemi (çelerme) ve tetanoz aşıları şarttır. Bölgeye göre şap, koyun çiçeği ve brusella gibi aşılar da yapılmalıdır. Özellikle genç dişi toklulara Brucella Rev-1 aşısı ihmal edilmemelidir.
Koçlar da Bakım İster…
Koçları ihmal etmeyelim. Güçlü ve sağlıklı koçlar olmadan yüksek döl verimi beklemek hayal olur. Katım öncesi koçların ayak bakımı, testis kontrolü ve gerekiyorsa kondisyon takviyesi mutlaka yapılmalıdır. Bu dönemde koçlara ilave olarak çinko ve selenyum içeren katkı maddelerinin verilmesi sperm kalitesini artırarak döl verimine fayda sağlayacaktır.
Kuzular İçin Yol Haritası
Yaz sonuna doğru kuzular sütten kesilmiş olmaktadır. Bu dönemde mide-bağırsak solucanları gelişim geriliğine sebep olabilir. Bu yüzden parazit tedavisinin mutlaka kuzulara da yapılması gerekir.
Kuzuların aşıları (enteretoksemi, şap) bu dönemde tamamlanmalı, besiye girecek kuzular enerji-protein açısından zengin yemler ile hızla büyütülmelidir. Bu amaçla firmamızın geliştirdiği bir Balyem Ar-Ge ürünü olan Kuzumax Kuzu Yemi’ni güvenle kullanabilirsiniz. Damızlığa ayrılacak kuzular ise dengeli bir şekilde büyütülmeli ve aşırı yağlanmaları engellenmelidir.
Sıcaklara Dikkat!
Her ne kadar Eylül gelse de bu dönemde sıcaklıklar bir süre daha yüksek seyredebilir. Sıcaklık stresini azaltmak için hayvanlara gölgelik alanlar, temiz ve bol içme suyu sağlanmalıdır. Azalan mera otlarına karşı rasyonlara ilave olarak kaliteli kaba yem, silaj ve kesif yem desteği verilmelidir.
Son Söz;
Ağustos ve Eylül ayları, koyunculukta gelecek sezonun habercisi gibidir. Doğru besleme, zamanında yapılan aşılar ve etkili bir parazit mücadelesi sayesinde hem koyunlar daha kolay gebe kalır hem de kuzular daha sağlıklı büyür. Kısacası bu dönemde yapılacak küçük dokunuşlar, koca bir yılın bereketini belirler.
Kaynaklar
- Gökdal, Ö., Atay, O., & Yılmaz, M. (2010). Koyun Yetiştiriciliğinde Besleme ve Yönetim Uygulamaları. Adnan Menderes Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 7(1), 57-65.
- Kaya, İ., & Özköse, E. (2019). Koyun ve keçilerde enterotoksemi hastalığı ve kontrolü. Kocatepe Vet J, 12(2), 192-199.
- Türk Vet Hekimleri Birliği (TVHB). 2023. “Koyun-Keçi Hastalıklarında Aşılama Takvimi.”
- Yavuz, F., & Dellal, İ. (2012). Türkiye’de koyunculuk ve koyun ürünleri piyasası. TÜBİTAK Proje Raporu.
- Savaş, T., & Gürsoy, O. (2009). Türkiye’de küçükbaş hayvancılığın durumu ve geleceği. Hayvansal Üretim Dergisi, 50(2), 33-41.